SGK uzmanı Özgür Erdursun, Türkiye’de emekliliğin gerçek boyutunu kaleme aldığı son yazısında, emekli aylıklarının hayat standartlarını karşılamada yetersiz kaldığını vurguladı. Erdursun, “Emeklilik, yalnızca çalışmaktan vazgeçmek değil; aynı zamanda çalışma gücü olmadan da yaşamın sürdürülebilmesi için güvence anlamına gelir” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE’DE EMEKLİLİK VE YAŞAM STANDARDI
Türkiye’de emekli olan kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam ederken, aylık gelirleri temel ihtiyaçları karşılamada yetersiz kalıyor. Erdursun, emekli aylıklarının çoğu zaman açlık ve yoksulluk sınırının altında seyrettiğini belirtti. Dul ve yetim aylıklarının da bu durumdan olumsuz etkilendiğine dikkat çekti.
Ocak 2025 itibarıyla Türkiye’de emeklilik gelirleri şu seviyelerde:
- Açlık sınırı (4 kişilik ailenin aylık gıda harcaması): 26.413 TL
- Yoksulluk sınırı (gıda + diğer tüm temel ihtiyaçlar): 86.036 TL
- Bekar bir çalışanın aylık yaşam maliyeti: 33.982 TL
- En düşük emekli aylığı: 16.881 TL
- En düşük yetim aylığı: 2.521 TL – 6.256 TL
- En düşük dul aylığı: 6.725 TL – 11.391 TL
Bu rakamlar, Türkiye’de emeklilerin gerçek anlamda “geçinebilen” bir hayat standardına ulaşamadığını gösteriyor.
AVRUPA İLE FARK BÜYÜK
Avrupa ülkelerinde emekli maaşları asgari ücretin üzerinde ve çoğunlukla orta gelir seviyesine yakın. 25 yıl orta seviyede gelirle çalışan bir kişi, emekli olduğunda şu ihtiyaçlarını karşılayabiliyor:
- Temel gıda harcamaları
- Kira veya konut giderleri
- Enerji, ulaşım, giyim
- Kültürel ve sosyal aktiviteler
Örneğin Almanya’da ortalama emekli aylığı 1.300-1.500 Euro seviyesinde bulunuyor. Fransa, Hollanda, Belçika gibi ülkelerde düşük gelirli emeklilere ek yardımlar sağlanıyor. Türkiye’de ise en düşük emekli maaşı, Avrupa’daki ortalama emekli maaşlarının yalnızca yüzde 15-20’si düzeyinde.
SAĞLIK GÜVENCESİ YETERLİ DEĞİL
Uzman, Türkiye’de emekliliğin en güçlü yönünün sağlık hizmetlerinden yararlanma olduğunu, ancak sağlık güvencesinin tek başına refah sağlamadığını ifade etti. Yeterli beslenme, barınma, ulaşım ve sosyal yaşam gibi diğer temel ihtiyaçların karşılanamaması halinde, sağlık güvencesi emekliler için yeterli olmuyor.
GELECEK BEKLENTİSİ
Erdursun, 2026 ve 2027 yıllarında planlanan enflasyon hedefleri ve zam oranları doğrultusunda emekli maaşlarının alım gücünde kısa vadede iyileşme beklemenin gerçekçi olmadığını belirtti. “Alım gücü 2026 yılında daha da düşecektir” uyarısında bulundu.
